چهل خونه
کاکتوس ها در تولید تجاری با بذر زیاد می شوند. برای سبز کردن بذرها و سپس نگهداری گیاهچه ها باید ویژگی ها و نیازهای این گیاه و بذرهای آن را بشناسیم.
چگونه یک کاکتوس را از گیاهان دیگر گوشتی شناسایی کنیم:
بیشتر کاکتوس ها دارای آرئول هستند. آرئول اجتماعی از خارها و موهایی است که از یک نقطه بیرون آمده اند.
نام کاکتوس به یک گیاه گفته نمی شود، بلکه گروه بزرگی از گیاهان را با این نام می شناسیم. کاکتوس ها صدها گونه و رقم دارند. پرورش هر کدام ریزه کاری های ویژه ای دارد، زیرا زادگاه همه آنها جاهای گرم وخشک جهان نیست و برخی از آنها در آب و هوای معتدل زندگی می کنند. به هر حال با روش یکسانی می توان بیشتر آنها را تولید کرد.
ویژگی بذر بیشتر کاکتوس ها
- دارای پوسته سخت هستند.
- در برخی گونه ها توانایی تنژیدگی (سبز شدن) را زود از دست می دهند.
- دارای ترکیباتی در درون خود است که از تنژیدگی پیشگیری می کند. این ترکیبات در آب محلول هستند.
- بذرها به پوسیدگی قارچی حساس هستند.
- برای جوانه زنی باید در برابر نور فراوان باشند (۸۰۰۰ ۱۵۰۰۰ لوکس) اما نه تابش مستقیم خورشید.
- دمای بهینه برای سبز شدن ۲۵ درجه در روز و ۱۸ درجه در شب می باشد. بنابراین باید نگهداری از بذرهای کاشته شده در فضای کنترل شده انجام گیرد. بالا رفتن دما تا ۴۰ درجه را تحمل می کنند.
- باید همیشه بذرها و بستر را نمناک نگه داشت.
افزایش کاکتوس ها
۱) پوسته سخت بذر را با خیس کردن در آب گرم یا سرکه به مدت دو روز یا پاشیدن آب لیمو و شستن پس از ۱۰ دقیقه و یا ایجاد خراش روی بذر به کمک سوزن انجام دهید. خراش باید دور از ناف بذر (جایی که جوانه وجود دارد) انجام شود.
۲) بذر برخی از کاکتوس ها نیاز به سرمادهی دارند. آنها را در کیسه ای لای ماسه سترون شده و مرطوب گذاشته و دو ماه در دمای یخچال قرار دهید.
۳) آنها را در آب خیس کنید تا هورمون های بازدارنده از جوانه زنی در آب حل شده و بیرون بیاید.
۴) بذرها و بستر کاشت را سترون کنید.
۵) در هنگام کاشت آنها را زیر خاک نکنید.
۶) پس از سبز شدن بذرها روی بستر آنها اندکی لیکا می ریزیم تا جوانه ها نیفتند.
در افزایش خانگی می توان از کاکتوس قلمه گرفت. شاخه های جوان سال جاری توانایی ریشه زایی دارند.
گروه بندی کاکتوس ها
خانواده کاکتوس به سه زیرخانواده تقسیم می شوند:
- پرسکیه (Pereskia)
- اوپانسیه (Opuntiea)
- سرئه (Cereu)
زیرخانواده پرسکیه از قدیمی ترین کاکتوس هاست و بیشتر شباهت به درختان جنگلی دارد. گیاهانی بوته مانند می باشند و غالباً برگ هائی پهن دارند. گل ها دارای دمگل کوتاه اند و به صورت دسته ای و شبیه به گل نسترن های وحشی اند. بوته های آن تیغ دار است، لیکن تیغ های این گیاهان شباهتی به تیغ های کاکتوس های دیگر ندارند. پرسکیای گل درشت از مهم ترین گیاهان این زیرخانواده است و به زبان انگلیسی رز کاکتوس نامیده می شود.
زیرخانواده اوپانسیه دارای ساقه های گوشتی و آب دار است، ساقه ها بندبند و در محل گره ترد و شکننده اند، روی آنها تیغ های مجتمع و کوتاه و نرم پوشانده است که به آسانی از جا کنده شده، با لمس کردن آنها تعداد زیادی تیغ به دست می چسبد. از انواع معروف این زیرخانواده، نوع اوپانسیا و نوپالئا است. این انواع، برگ ندارند و گل هایشان شبیه به چرخ دنده و بدون دمگل اند.
زیرخانواده سرئه، این زیر خانواده نیزشامل تعداد بسیار زیادی از گونه های کاکتوس است که برخی از آنها کشت و کار می شوند و در مناطق سردسیر به عنوان گیاهان گلخانه ای در منازل نگاه داری می شوند. این زیرخانواده خود به راسته های زیر تقسیم می شود. سرئنه، هلیو سرئنه، اکینو سرئنه، اکینو کاکتانه، کوری فانتانه، اپی فیلانه، ریپسالیدانه
منبع: کتاب “تولید و پرورش گیاهان زینتی، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی”
